Odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO, Izba) przysługują m.in. wykonawcom ubiegającym się o zamówienie publiczne. Jednym z warunków dopuszczalności wniesienia odwołania jest poniesienie przez wykonawcę szkody. W tym wpisie omówimy ten temat, a także inne warunki jakie należy spełnić, aby wnieść odwołanie do KIO.

Przesłanki wniesienia odwołania

Ale zacznijmy od podstaw. Art. 505 ustawy Prawo zamówień publicznych (ustawa Pzp) stanowi, że środki ochrony prawnej (a więc m.in. odwołanie do KIO) przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.

Postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą jest mocno sformalizowane, więc należy dobrze przeanalizować czy spełniamy wszystkie przesłanki wniesienia odwołania przewidziane, aby wnieść odwołanie do KIO, w zgodzie z przepisami PZP.

Szkoda

Szkoda nie musi mieć charakteru majątkowego, niemniej w przypadku przetargów publicznych tak będziemy ją definiować. Szkodą wykonawcy będzie np. utrata możliwości uzyskania zlecenia do podmiotu publicznego (zamawiającego) albo koszty które musiał ponieść w związku z przygotowaniem oferty i swoim udziałem w postępowaniu.

Tak więc przedsiębiorca (wykonawca), którego oferta nie została wybrana w wyniku błędów zamawiającego, musi w treści odwołania wskazać swoją szkodę. Co ważne, nie musi wykazywać wysokości tej szkody.

Rolą wykonawcy jest wykazanie możliwości, a więc prawdopodobieństwa wystąpienia szkody. Bardzo ciężko byłoby wykazać pewność (100%) wystąpienia szkody (wygrania postępowania), więc ustawodawca ułatwił wykonawcom wnoszenie odwołań do KIO, poprzez narzucenie na nich wymagania wykazania jedynie prawdopodobieństwa wystąpienia szkody po ich stronie.

Interes w uzyskaniu zamówienia

Samo poniesienie szkody decyzją zamawiającego to za mało. Wykonawca musi również udowodnić, że posiada interes w uzyskaniu zamówienia. Tylko wtedy złożenie odwołania do KIO będzie dopuszczalne.

Interes w uzyskaniu zamówienia to inaczej możliwość jego uzyskania. Interes we wniesieniu odwołania do KIO posiadać będzie więc ten wykonawca, który wskutek decyzji zamawiającego traci możliwość uzyskania zamówienia.

W zależności od etapu postępowania przetargowego, różne podmioty będą miały ten interes. Najszerszy krąg podmiotów wykazujących się interesem występować będzie na etapie przed upływem terminu składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Wówczas bowiem każdy wykonawca potencjalnie zainteresowany postępowaniem będzie miał interes w zaskarżeniu niezgodnych z prawem postanowień SWZ, opisu potrzeb i wymagań czy ogłoszenia o zamówieniu.

Dla przykładu, każdy wykonawca może na tym etapie zaskarżyć opis przedmiotu zamówienia (OPZ). Jak czytamy w wyroku KIO z dnia 11 marca 2022 r. (KIO 501/22):

Ponieważ przedmiotem zarzutów jest czynność polegająca na opisie warunków udziału w postępowaniu, interes w uzyskaniu zamówienia na moment wniesienia odwołania w zasadzie nie budzi wątpliwości. Ustalenie zasad na jakich będzie odbywać się kwalifikacja podmiotowa wykonawców stanowi zasadniczy etap postępowania dla każdego zainteresowanego wykonawcy, w którego interesie leży stworzenie warunków dla niego najbardziej korzystnych, jak również gwarantujących zgodność prowadzonego postępowania z przepisami prawa 

Naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy

Po szkodzie i interesie w uzyskaniu zamówienia, wykonawca chcący złożyć odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej musi wykazać naruszenie przez zamawiającego przepisów ustawy. Mowa tutaj o przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych.

Naruszeniem przepisów ustawy Pzp będzie też naruszenie przepisów wydanych na podstawie tej ustawy (np. rozporządzeń). Częstym przypadkiem jest np. wskazywanie naruszenia przepisów rozporządzenia w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy.

Termin na wniesienie odwołania

Jeżeli chcemy zaskarżyć decyzję zamawiającego, odwołanie należy wnieść w odpowiednim terminie. 

Zgodnie z art. 509 ustawy Pzp terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego a jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa dnia następnego po dniu lub dniach wolnych od pracy.

Termin wniesienia odwołania reguluje z kolei art.  515 ustawy Pzp, zgodnie z którym:
 

Odwołanie wnosi się:
1) w przypadku zamówień, których wartość jest równa albo przekracza progi unijne, w terminie:
a) 10 dni od dnia przekazania informacji o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia, jeżeli informacja została przekazana przy użyciu środków komunikacji elektronicznej,
b) 15 dni od dnia przekazania informacji o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia, jeżeli informacja została przekazana w sposób inny niż określony w lit. a;


2) w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niż progi unijne, w terminie:
a) 5 dni od dnia przekazania informacji o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia, jeżeli informacja została przekazana przy użyciu środków komunikacji elektronicznej,
b) 10 dni od dnia przekazania informacji o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia, jeżeli informacja została przekazana w sposób inny niż określony w lit. a.


Z kolei odwołanie wobec treści ogłoszenia wszczynającego postępowanie o udzielenie zamówienia lub konkurs lub wobec treści dokumentów zamówienia wnosi się w terminie:
1) 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub zamieszczenia dokumentów zamówienia na stronie internetowej, w przypadku zamówień, których wartość jest równa albo przekracza progi unijne;
2) 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych lub dokumentów zamówienia na stronie internetowej, w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niż progi unijne.


Odwołanie w przypadkach innych niż określone powyżej wnosi się w terminie:
1) 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia, w przypadku zamówień, których wartość jest równa albo przekracza progi unijne;
2) 5 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia, w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niż progi unijne.

Jeżeli zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub mimo takiego obowiązku nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty lub nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, odwołanie wnosi się nie później niż w terminie:


1) 15 dni od dnia zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o wyniku postępowania albo 30 dni od dnia publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, a w przypadku udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki – ogłoszenia o wyniku postępowania albo ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, zawierającego uzasadnienie udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki;

2) 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający:
a) nie opublikował w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenia o udzieleniu zamówienia albo
b) opublikował w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenie o udzieleniu zamówienia, które nie zawiera uzasadnienia udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki;


3) miesiąca od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający:
a) nie zamieścił w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o wyniku postępowania albo
b) zamieścił w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o wyniku postępowania, które nie zawiera uzasadnienia udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki.

Opłaty od odwołania

Wysokość wpisu od odwołania jest zróżnicowana i zależy od wartości zamówienia oraz jego rodzaju. Przykładowo, wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy lub usługi oraz w konkursie, którego wartość jest:

1) mniejsza niż progi unijne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, wynosi 7.500 zł;

2) równa lub przekracza progi unijne określone w przepisach wydanych na podstawie art. art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, wynosi 15.000 zł.

Wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane, którego wartość jest:

1) mniejsza niż progi unijne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, wynosi , wynosi 10.000 zł;

2) równa lub przekracza progi unijne określone w przepisach wydanych na podstawie art. art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, wynosi 20.000 zł.

 

Masz jakieś pytania? Potrzebujesz wsparcia w zakresie odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO)?

Napisz do nas: kancelaria@jbp-law.pl lub zadzwoń: 502 342 502.